Sửa đổi Luật Dầu khí, hoàn thiện thể chế phát triển ngành Dầu khí

Ngày 20/12, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Vusta) phối hợp với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) tổ chức Hội thảo góp ý Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) nhằm hoàn thiện thể chế phát triển ngành Dầu khí.

Tham dự hội nghị có TSKH Phan Xuân Dũng – Chủ tịch Vusta, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khóa XIV; cùng các nhà khoa học, các chuyên gia về lĩnh vực dầu khí, khoa học quản lý.

Về phía Petrovietnam có ông Hoàng Quốc Vượng - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn; ông Lê Ngọc Sơn - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn; ông Nguyễn Quốc Thập, Phó Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam; cùng lãnh đạo các Ban chuyên môn Tập đoàn, Viện Dầu khí Việt Nam (VPI).

TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Vusta phát biểu khai mạc hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Vusta cho biết, Luật Dầu khí được ban hành năm 1993 (sửa đổi, bổ sung vào năm 2000 và năm 2008) đã tạo điều kiện cho sự phát triển của ngành Dầu khí trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách Nhà nước và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và bảo vệ chủ quyền của Việt Nam trên biển Đông.

Hiện nay, bối cảnh quốc tế và trong nước đã có nhiều thay đổi, tác động lớn đến sự phát triển của ngành Dầu khí; hoạt động tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí gặp nhiều khó khăn, thách thức mới. Trong bối cảnh đó, Luật Dầu khí đã phát sinh một số vướng mắc, bất cập cần được nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện.

Ông Hoàng Quốc Vượng - Chủ tịch HĐTV Tập đoàn phát biểu tại hội thảo

Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Hoàng Quốc Vượng cho biết, trên cơ sở nhận diện các bất cập, khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi Luật Dầu khí hiện hành, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã gửi ý kiến đến Bộ Công Thương về Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) với các mục tiêu: Đề xuất các sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện khung pháp lý phù hợp cho hoạt động dầu khí; khôi phục tính hấp dẫn cho môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí để thu hút được nguồn vốn đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài; bảo đảm tính logic, đồng bộ, thống nhất giữa các nội dung của Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi). .

Chủ tịch HĐTV Hoàng Quốc Vượng chia sẻ, thông qua buổi hội thảo hôm nay, Petrovietnam mong muốn được đón nhận nhiều ý kiến, quan điểm xây dựng của các nhà khoa học, các chuyên gia về tính đặc thù của hoạt động dầu khí trong quá trình xây dựng Luật Dầu khí (sửa đổi); vị trí, chức năng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam trong quản lý các hoạt động Dầu khí. Đồng thời, đón nhận được những góp ý xác đáng, thiết thực và khách quan của chuyên gia, nhà khoa học đối với Dự thảo, để sau khi ban hành Luật Dầu khí (sửa đổi) có thể đi vào đời sống kinh tế - xã hội hiệu quả nhất.

Toàn cảnh Hội thảo

Tại Hội thảo, đại diện Petrovietnam đã trình bày về Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) và các điểm mới sửa đổi, các điểm nổi bật trong Dự thảo để lấy ý kiến đóng góp hoàn thiện. Trong đó, tập trung vào các nhóm chính sách quan trọng như: Hoàn thiện các quy định liên quan đến hợp đồng dầu khí; Quy định việc thực hiện dự án dầu khí theo chuỗi từ tìm kiếm thăm dò, khai thác, vận chuyển, xử lý; Quy định về ưu đãi đầu tư dầu khí và đặc biệt ưu đãi đầu tư dầu khí; Quy định về các bước triển khai dự án trong hoạt động dầu khí; Quy định việc cho phép bên thứ ba tiếp cận các cơ sở hạ tầng có sẵn của Dầu khí....

Cũng tại Hội thảo, đại diện Hội Dầu khí Việt Nam, Viện Dầu khí Việt Nam đã trình bày các tham luận về các nội dung: Bổ sung, sửa đổi Luật Dầu khí: theo hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về dầu khí; Quản lý nhà nước về dầu khí tại một số quốc gia trên thế giới…

Các đại biểu tham dự cũng đã phát biểu, trao đổi, thảo luận xung quanh các ý kiến đóng góp cho Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi).

Ông Nguyễn Quốc Thập - Phó Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam

Theo ông Nguyễn Quốc Thập - Phó Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam, đối với hoạt động thăm dò, tìm kiếm dầu khí, chúng ta đã phát hiện được khoảng 1,5 tỉ tấn dầu, trong đó dầu chiếm xấp xỉ 50% và khí là trên 50%. Đến nay, chúng ta đã khai thác được khoảng 48-50% trữ lượng đã phát hiện. Cách đây nhiều năm, chúng ta đã dự báo được bức tranh trữ lượng đang giảm dần và làm sao để chống sự suy giảm, phải đưa ra các công trình mới, mỏ mới, mỏ cận biên, nằm ở khu phức tạp vào khai thác.

Góp ý về Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi), ông Nguyễn Quốc Thập đề xuất, cần hoàn thiện các quy định liên quan hợp đồng dầu khí. Cụ thể, bổ sung định nghĩa hợp đồng dầu khí: “Hợp đồng dầu khí được ký kết dưới hình thức hợp đồng chia sản phẩm dầu khí hoặc các hình thức hợp đồng khác bao gồm: Hợp đồng đầu tư/kinh doanh duy trì và gia tăng sản lượng, hợp đồng dịch vụ thăm dò và khai thác tận thu”.

Để bảo đảm khuyến khích đầu tư và duy trì hoạt động dầu khí cần xem xét bổ sung trường hợp: Sau giai đoạn thăm dò, các phát hiện dầu khí có quy mô nhỏ hoặc trong khí cập nhật FDP, các phát hiện hoặc các mỏ khó có khả năng phát triển khai thác thương mại hay duy trì tiếp tục khai thác, nhà đầu tư, nhà thầu có thể đề xuất các điều kiện để dự án có tính khả thi, chi tiết sẽ thể trong Nghị định 95 sửa đổi.

Ngoài ra, ông Nguyễn Quốc Thập cũng kiến nghị điều chỉnh và bổ sung các quy định việc thực hiện dự án dầu khí theo chuỗi; quy định về ưu đãi đầu tư; quy định về các bước triển khai dự án trong hoạt động dầu khí; công tác kế toán, kiểm toán và quyết toán; quyền và nghĩa vụ của Petrvietnam, vị thế, vai trò của Petrovietnam…

Ông Đoàn Văn Thuần - Trưởng Bộ phận Nghiên cứu Kinh tế, Viện Dầu khí Việt Nam

Chia sẻ về “Quản lý nhà nước về dầu khí tại một số quốc gia trên thế giới”, ông Đoàn Văn Thuần - Trưởng Bộ phận Nghiên cứu Kinh tế, Viện Dầu khí Việt Nam cho biêt, quản lý nhà nước về dầu khí trên thế giới được thực hiện theo 04 mô hình chính gồm: Luật dầu khí trao quyền cho công ty dầu khí quốc gia sở hữu về dầu khí; NOC đồng thời tham gia thực hiện vai trò quản lý nhà nước về dầu khí đồng thời đóng vai trò nhà đầu tư/điều hành hoạt động dầu khí; Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về dầu khí. NOC đóng vai trò độc lập, chỉ thực hiện chức năng của nhà đầu tư; Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về dầu khí. Ngoài ra, cơ quan quản lý nhà nước thực thi chính sách và quản lý, giám sát chuyên môn/kỹ thuật đối với hoạt động dầu khí.

Bên cạnh đó, ông Đoàn Văn Thuần đã đưa ra một số khuyến nghị về quản lý nhà nước đối với Dự thảo Luật dầu khí (sửa đổi) đó là: Thủ tướng Chính phủ phê duyệt các nội dung liên quan có ảnh hưởng lớn đến quyền “sở hữu về tài nguyên dầu khí” và các trường hợp đặc biệt có ảnh hưởng đến lý do “quốc phòng, an ninh”. Bộ Công Thương, Petrovietnam phê duyệt các nội dung liên quan đến việc cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đăng kí đầu tư và triển khai thực hiện theo Hơp đồng dầu khí cho nên Báo cáo tài nguyên, trữ lượng dầu khí (RAR), báo cáo phát triển mỏ (FDP)… thuộc quyền phê duyệt của Bộ Công Thương (thay vì Thủ tướng Chính phủ phê duyệt như trong Dự thảo) (Điều 40; Khoản 3, Điều 41; Khoản 1, Điều 44; Khoản 1, Khoản 6 Điều 47).

Về vai trò đại diện nước chủ nhà của Petrovietnam “luật hóa” địa vị pháp lý của Petrovietnam là Công ty dầu khí quốc gia, đại diện cho nước chủ nhà trong trong việc ký kết và quản lý, giám sát việc triển khai Hợp đồng dầu khí; bổ sung quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục để Petrovietnam/Doanh nghiệp nhà nước tham gia với vai trò nhà đầu tư trong Hợp đồng dầu khí…

TS Nguyễn Hồng Minh - nguyên Viện phó Viện Dầu khí Việt Nam

TS Nguyễn Hồng Minh - nguyên Viện phó Viện Dầu khí Việt Nam đề xuất, cần phải bổ sung, sửa đổi Luật Dầu khí hướng tới hoàn thiện quản lý nhà nước về dầu khí: Phải bổ sung thêm loại hình hợp đồng dầu khí dịch vụ. Hợp đồng do nhà nước thuê làm dịch vụ thăm dò, khai thác dầu khí. Nhà nước phải trả phí dịch vụ và sở hữu tài nguyên, trữ lượng và sản lượng dầu sản xuất; cần phân chia lại thẩm quyền trong các thủ tục hành chính nhằm tăng cường quản lý nhà nước tại Bộ Công Thương, công tác đấu thầu tại các lô hợp đồng dầu khí, phê duyệt các báo cáo trữ lượng, phát triển mỏ, quyết định hợp nhất mỏ chuyển từ thẩm quyền Thủ tướng xuống cho Bộ Công Thương. Bộ Công Thương cũng sẽ quản lý Quỹ thu dọn mỏ và tổ chức bán phần sản phẩm của nước chủ nhà; cần phải luật hóa rõ hơn quyền hạn giám sát, quản lý kỹ thuật của Petrovietnam. Cho phép Petrovietnam có thể ban hành quy trình, hướng dẫn và kiểm tra thực hiện đối với các nhà điều hành.

Ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam,

Ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam,

Tổng thư ký Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam đề xuất làm rõ trong Luật Dầu khí (sửa đổi) về kế hoạch phòng ngừa ứng cứu khẩn cấp các sự cố; trách nhiệm thẩm định phê duyệt kế hoạch và trách nhiệm kiểm tra việc thực hiện kế hoạch sau phê duyệt. Cần bổ sung “phòng ngừa” vào khoản 4, Điều 14 của Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) thành tổ chức, cá nhân tiến hành hoạt động dầu khí phải xây dựng các tài liệu về quản lý an toàn và đánh giá rủi ro kèm theo các biện pháp hạn chế sự cố và thiệt hại, kế hoạch “phòng ngừa” và ứng cứu khẩn cấp các sự cố, trình cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật.

Ông Phạm Văn Sơn cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm kiểm tra việc triển khai kế hoạch phòng ngừa, ứng cứu khẩn cấp sự cố sau thẩm định phê duyệt trong hoạt động tìm kiếm thăm dò dầu khí, phát triển mỏ dầu khí, khai thác dầu khí, thu dọn công trình dầu khí. Điều tra nguyên nhân các sự cố gây ô nhiễm môi trường có thể do tổ chức, cá nhân tiến hành hoạt động dầu khí gây ra. Đồng thời, cần giám sát công tác thiết kế, xây dựng công trình dầu khí; phê duyệt các tài liệu về quản lý an toàn và đánh giá rủi ro kèm theo các biện pháp hạn chế sự cố và thiệt hại, kế hoạch phòng ngừa và ứng cứu khẩn cấp các sự cố; phê duyệt kế hoạch phòng ngừa và ứng cứu khẩn cấp các sự cố, xử lý ô nhiễm môi trường.

TSKH Nghiêm Vũ Khải – nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, nguyên Phó Chủ tịch Vusta

TSKH Nghiêm Vũ Khải chia sẻ, ngành Dầu khí đã trải qua 60 năm xây dựng và phát triển đã đóng góp rất lớn cho ngân sách nhà nước, có thời kỳ hằng năm Tập đoàn đóng góp trung bình 20 - 25% tổng thu ngân sách nhà nước, chiếm 18 - 25% GDP cả nước. Sau này, nền kinh tế đất nước đã phát triển hơn, cùng với đó trữ lượng dầu khí suy giảm, có những thời kỳ giá dầu giảm sâu nhưng Petrovietnam vẫn có đóng góp quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, tăng trưởng kinh tế và bảo vệ an ninh, chủ quyền quốc gia trên biển.

TSKH Nghiêm Vũ Khải nhấn mạnh, trong bối cảnh quốc tế và trong nước có nhiều thay đổi, phát sinh những vướng mắc trong quá trình thực hiện hoạt động dầu khí, nên việc sửa đổi Luật Dầu khí đang là vấn đề cấp bách. Sau hơn 13 năm Luật Dầu khí sửa đổi kể từ năm 2008, tình hình pháp luật của Việt Nam cũng có nhiều biến đổi, bổ sung sửa đổi các luật như Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Khoáng sản… cho nên sự cần thiết phải có sự sửa đổi Luật Dầu khí bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Những quy định nào có tính chất đặc thù cho ngành Dầu khí cần phải xác định rõ, làm sao cho hệ thống pháp luật về dầu khí phù hợp với hệ thống chung pháp luật quốc tế trên nguyên tắc bảo đảm tài sản tài nguyên dầu khí là tài nguyên của quốc gia thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện quản lý, bảo đảm nguyên tác sử dụng một cách tiết kiệm và hiệu quả nguồn tài nguyên của đất nước, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, thúc đẩy hợp tác quốc tế, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc.

Ông Trần Xuân Hòa, Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam

Ông Trần Xuân Hòa - Chủ tịch Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam chia sẻ, một lần thay đổi luật là rất khó, với lĩnh vực dầu khí lại mang tính đặc thù. Trong bối cảnh địa chính trị như hiện nay, ngành Dầu khí không chỉ đơn thuần là khai thác dầu khí, còn là tiền tiêu để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ cho, cần phải xác định rõ vai trò địa vị pháp lý của Petrovietnam là một doanh nghiệp rất đặc biệt chứ không phải là một doanh nghiệp bình thường nên cần phải xây dựng một mô hình quản lý nhà nước về dầu khí.

Ông Đoàn Năng – nguyên Vụ trưởng Vụ pháp chế Bộ Khoa học và Công nghệ

Đồng tình quan điểm với các chuyên gia, ông Đoàn Năng - nguyên Vụ trưởng Vụ pháp chế Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, Luật Dầu khí cho tới nay không thể không sửa đổi bởi trước tình hình thế giới và Việt Nam thay đổi rất nhiều và thực tiễn đã làm cho bộc lộ những vướng mắc, khó khăn, bất cập, không sửa đổi thì không thể bứt nên được. Để giải quyết vấn đề nay, cần phải thông qua Luật Dầu khí (sửa đổi) càng sớm càng tốt để thúc đẩy để phát triển ngành kinh tế kỹ thuật này để mang lợi cho quốc gia.

Ông Đoàn Năng cho hay, nhà nước cần phải có phương án lựa chọn các mô hình quản lý, các quy định cụ thể nên đưa vào luật, tạo ra sự đột phá giúp cho ngành Dầu khí bứt lên trong giai đoạn đặc biệt quan trọng hiện nay, trong bối cảnh quốc tế phức tạp, cạnh tranh về địa chính trị.

Kết luận tại Hội thảo, TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Vusta thay mặt Ban Tổ chức trân trọng cảm ơn các đại biểu đã tham gia đóng góp ý kiến. TSKH Phan Xuân Dũng cho rằng: Cần sớm khắc phục những bất cập và sửa đổi Luật dầu khí để làm cơ sở cho việc cụ thể hóa các quy định của pháp luật, trên quan điểm: Thể chế hóa các quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước đối với các hoạt động dầu khí. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước về các hoạt động dầu khí; phát huy hơn nữa vai trò, trách nhiệm của các Bộ, cơ quan, tạo sự minh bạch rõ ràng trong các quy trình, thủ tục triển khai các hoạt động dầu khí. Kế thừa và phát triển các quy định của pháp luật dầu khí hiện hành, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong hoạt động dầu khí. Bảo đảm tính ổn định, nguyên tắc không hồi tố trong Luật Dầu khí, tránh các vướng mắc có thể xảy ra trong quá trình thực hiện các hợp đồng dầu khí đã ký kết.

Thay mặt lãnh đạo Tập đoàn, Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Hoàng Quốc Vượng cảm ơn các ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học tại hội nghị và tiếp tục mong muốn các chuyên gia, các đại biểu tiếp tục đóng góp ý kiến để hoàn thiện Dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) mang đặc thù của Dầu khí, tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng, cơ chế chính sách phù hợp, giúp môi trường đầu tư dầu khí trở nên thuận lợi, hấp dẫn nhiều nhà đầu tư nước ngoài.

Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Hoàng Quốc Vượng trân trọng, thời gian qua, Vusta đã có những chia sẻ, đồng hành cùng với ngành Dầu khí; đồng thời mong muốn, Vusta tiếp tục góp tiếng nói lên Chính phủ, Bộ Công Thương để Quốc hội sớm xem xét phê duyệt Luật Dầu khí (sửa đổi), để có một Luật Dầu khí mới phản ảnh đầy đủ những thay đổi trong hoạt động dầu khí trong thời gian qua, giải quyết được những mâu thuẫn, vướng mắc hoạt động dầu khí trong thực tiễn, thực sự có một luật hoàn thiện hỗ trợ, tạo điều kiện cho ngành Dầu khí phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới, trong bối cảnh mới để Tập đoàn Dầu khí Việt Nam có thể đóng góp nhiều nhất, cao nhất, trách nhiệm nhất cho sự nghiệp xây dựng phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

https://petrovietnam.petrotimes.vn/