Giá dầu & vai trò của OPEC+

Giá dầu những ngày đầu năm 2021 tăng khá, báo hiệu một năm mới với nhiều triển vọng khả quan cho ngành dầu khí thế giới. Một trong những tác nhân quan trọng điều phối giá dầu trong năm qua và trong những năm tiếp theo là OPEC+.

Dự báo giá dầu năm 2021

Trong cả năm 2020, giá dầu Brent hay dầu thô Biển Bắc, dầu thô tiêu chuẩn ở châu Âu, được niêm yết trên InterContinentalExchange (ICE), một sàn giao dịch chứng khoán chuyên về năng lượng, đã mất 22% và dầu WTI của Mỹ niêm yết trên Nymex (New York Mercantile Exchange) mất 21%. “Những người tham gia thị trường dầu khí không thể quên một năm mà giá dầu giảm xuống dưới 0” - Phil Flynn, chuyên gia của Price Futures Group, nói.

Đại diện năng lượng của Nga và Arập Xêút trong một cuộc họp của OPEC+

Các nhà phân tích đang hướng về năm 2021, khi triển vọng về nhu cầu ngắn hạn dự kiến sẽ vẫn ảm đạm, mặc dù tiêu thụ có thể tăng lên nhờ các chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng Covid-19. Hiện tại, nguồn cung ngoài OPEC+ (Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và các nước đối tác) vẫn rất lớn, Mỹ vẫn tới 11 triệu thùng/ngày và Libya, một thành viên của OPEC nhưng được miễn trừ áp dụng hạn ngạch, đã tăng hơn gấp đôi sản lượng vào tháng 11-2020 sau lệnh ngừng bắn trong nước được ký kết.

Jeffrey Halley, nhà phân tích tại Oanda, cảnh báo: “Giá dầu sẽ tiếp tục tăng với điều kiện không có những bất ngờ xấu”.

Lạc quan hơn, chuyên gia Phil Flynn nói: “Với khả năng nhu cầu phục hồi, thị trường sẽ thiếu cung vào cuối năm 2021. Vấn đề pháp lý khó khăn hơn của chính quyền Biden ở Mỹ cũng sẽ cản trở việc nối lại sản xuất dầu của Mỹ. Nhu cầu sẽ tăng trước khi sản xuất được phục hồi, giá dầu trong năm 2021 và xa hơn nữa sẽ cao hơn”.

Tín hiệu lạc quan với ngành dầu khí năm 2021 đến ngay từ cuộc họp hằng tháng của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đối tác, bao gồm cả Nga, trong liên minh OPEC+ vào đầu tháng 12-2020. Tại đây, các nước thành viên OPEC+ đã quyết định chỉ tăng sản lượng thêm 500.000 thùng/ngày, để tránh làm tràn ngập thị trường, với kế hoạch ban đầu là 2 triệu thùng/ngày.

Tin tốt tiếp theo là thỏa hiệp vào ngày 5-1-2021 giữa các thành viên OPEC+ sau cuộc họp cấp bộ trưởng. Để ngăn giá sụt giảm, sản lượng dầu mỏ tự nguyện rút khỏi thị trường kể từ mùa xuân năm 2021 bởi liên minh OPEC+ sẽ giảm từ 7,2 triệu thùng/ngày vào tháng 1-2021 xuống 7,125 triệu thùng/ngày vào tháng 2, sau đó là 7,05 triệu thùng/ngày vào tháng 3.

23 thành viên OPEC+ đã đạt được thỏa thuận đó sau một loạt các cuộc họp kéo dài 2 ngày được tổ chức qua cầu truyền hình do đại dịch Covid-19 bùng phát. Trong các cuộc đàm phán, có hai luồng ý kiến trái chiều tồn tại trong liên minh OPEC+: Arập Xêút muốn duy trì mức cắt giảm sản lượng hiện tại, trong khi Nga muốn bơm thêm vào thị trường khoảng 500.000 thùng/ngày, giống như những gì đã được liên minh OPEC+ quyết định hồi tháng 12-2020.

OPEC+ vẫn điều tiết thị trường dầu mỏ

Arập Xêút đồng ý hỗ trợ ngắn hạn cho giá dầu, nhưng Nga muốn tập trung nhiều hơn vào việc “bóp nghẹt” các nhà sản xuất có chi phí sản xuất cao hơn, như Mỹ, nhằm giành thị phần trong trung hạn. Cuối cùng, Arập Xêút thắng thế, vì sự thiếu chắc chắn xung quanh khả năng phục hồi nhu cầu dầu. Thông cáo báo chí của OPEC cũng chỉ ra những rủi ro cho thị trường dầu khí trong thời gian tới như “sự gia tăng các trường hợp nhiễm Covid-19, sự trở lại của các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt và những bất ổn ngày càng tăng”.

OPEC+ có vai trò quan trọng trong điều tiết giá dầu thế giới

Không giống như trước, Nga và Arập Xêút đã có sự phối hợp ăn ý để dung hòa các quan điểm của nhau. Để Moscow chấp nhận ý kiến của mình, Riyadh buộc phải cho phép Nga và Kazakhstan tăng nhẹ sản lượng “vàng đen” của họ trong quý I/2021.

Phó thủ tướng Nga phụ trách lĩnh vực năng lượng, Alexandre Novak, cho biết: “Chúng tôi đã xác nhận sự cần thiết phải tăng dần sản lượng dầu, phù hợp với những gì đã được quyết định vào tháng 12-2020”.

Song, như một “biện pháp phòng ngừa” và không để gây ra tình trạng dư thừa nguồn cung khi nhu cầu phục hồi mong manh, Arập Xêút đã đơn phương quyết định mức hạn ngạch của riêng mình ở mức 1 triệu thùng/ngày, Bộ trưởng Năng lượng Arập Xêút Abdelaziz bin Salman thông báo như vậy.

Matt Weller, nhà phân tích của Forex.com, tính toán: “Biện pháp phòng ngừa” của Arập Xêút cùng với những khoản cắt giảm bù trừ cho hạn ngạch vượt quá trong năm 2020 của một số thành viên trong OPEC sẽ dẫn đến việc giảm sản lượng ròng hơn 900.000 thùng/ngày.

Ngay sau thông báo của Arập Xêút, một số nhà theo dõi thị trường đã bày tỏ sự ngạc nhiên trước việc cắt giảm thêm sản lượng của Arập Xêút, một điều thực sự bất ngờ. Nhiều nhà phân tích nói rằng phải chờ xem liệu Arập Xêút có giữ được lời hứa hay không.

Hai hợp đồng dầu thô chuẩn, được niêm yết tại New York và London vốn rất nhạy cảm với các quyết định của OPEC+, đã phản ứng tích cực với thông báo này. Đóng cửa phiên giao dịch ngày 5-1-2021, dầu WTI của Mỹ và dầu Brent Biển Bắc tăng gần 5%, lên lần lượt 49,93 USD/thùng và 53,60 USD/thùng, mức cao nhất trong 10 tháng qua.

Nỗ lực cắt giảm sản lượng của OPEC đã phát huy vai trò của tổ chức này trong năm 2020 bằng cách đảo ngược sự sụt giảm chóng mặt giá dầu thô, lần đầu tiên trong lịch sử giảm xuống mức âm (dầu Mỹ) vào cuối tháng 4-2020.

23 thành viên OPEC+ đồng ý cuộc họp theo định dạng JMMC (Ủy ban Giám sát cho thỏa thuận hiện tại để giảm sản lượng dầu) sẽ diễn ra vào ngày 3-2-2021, sau đó là hội nghị thượng đỉnh tổ chức ngày 4-3-2021.

Theo thỏa hiệp ngày 5-1-2021 giữa các thành viên OPEC+ sau cuộc họp cấp bộ trưởng, sản lượng dầu mỏ tự nguyện rút khỏi thị trường kể từ mùa xuân năm 2021 bởi liên minh OPEC+ sẽ từ 7,2 triệu thùng/ngày vào tháng 1-2021 xuống 7,125 triệu thùng/ngày vào tháng 2, sau đó là 7,05 triệu thùng/ngày vào tháng 3.

S.Phương