Dầu khí là một trong những ưu tiên lớn nhất trong hợp tác kinh tế

Năm 2018, Nhật Bản và Việt Nam sẽ kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2018). Trải qua 45 năm, Việt Nam và Nhật Bản đã trở thành đối tác ngày càng quan trọng của nhau trên nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, từ khi hai nước nâng cấp quan hệ lên “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á” vào tháng 3/2014, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đã có bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện và thực chất.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thăm chính thức Việt Nam từ ngày 16 - 17/1/2017

Trong lĩnh vực kinh tế, Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam và là nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam vào tháng 10/2011. Đến nay, Nhật Bản đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai, đối tác thương mại lớn thứ tư và đối tác lớn thứ ba về du lịch của Việt Nam. Năm 2017, tổng kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt hơn 33 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản đạt gần 17 tỷ USD.

Trong 8 tháng đầu năm 2018, tổng trị giá xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với Nhật Bản đạt 24,5 tỷ USD, tăng 13,75% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, xuất khẩu hàng hóa từ Việt Nam sang Nhật đạt 12,215 tỷ USD, tăng 11,5% so với cùng kỳ và nhập khẩu hàng hóa từ Nhật Bản là 12,305 tỷ USD, tăng 16,0%.

Tính đến cuối tháng 3/2018, Nhật Bản có gần 3.700 dự án đầu tư còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký gần 50 tỷ USD, đứng thứ hai trong tổng số 116 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Bên cạnh đó, Nhật Bản là quốc gia viện trợ phát triển chính thức (ODA) lớn nhất cho Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng cam kết ODA của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam. Nhiều dự án của Nhật Bản đã hoàn thành và đưa vào khai thác rất hiệu quả, đóng góp lớn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Cùng với đó, hai bên cũng hợp tác chặt chẽ và hiệu quả tại các diễn đàn quốc tế và khu vực như Liên Hợp Quốc, các hội nghị ASEAN+, APEC, ASEM... Đặc biệt, hai nước đã hợp tác tích cực vào thành công của Năm APEC Việt Nam 2017, Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25 tại Đà Nẵng và thúc đẩy đàm phán, ký kết Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Đặc biệt, trong chuyến thăm cấp Nhà nước đến Nhật Bản của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang vào tháng 3/2014, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên thành Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á.

Trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản tháng 9/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã ra Tuyên bố về tầm nhìn chung quan hệ Việt Nam - Nhật Bản.

Trong hợp tác thương mại, Việt Nam và Nhật Bản đã dành cho nhau thuế suất tối huệ quốc từ năm 1999 và ký Hiệp định Đối tác kinh tế vào tháng 10/2009, tạo khuôn khổ pháp lý thuận lợi cho tăng cường quan hệ thương mại giữa hai nước. Năm 2016, Nhật Bản là đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam với kim ngạch thương mại song phương ước đạt 29,4 tỷ USD.

Về viện trợ phát triển chính thức (ODA), Nhật Bản là nước viện trợ ODA lớn nhất cho Việt Nam, chiếm hơn 30% tổng cam kết ODA của cộng đồng quốc tế đối với Việt Nam. Từ năm 1992 đến hết tài khóa 2015, Nhật Bản đã viện trợ khoảng 29,5 tỷ USD cho Việt Nam. Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Shinzo Abe vào tháng 1/2017, Nhật Bản đã cam kết cung cấp thêm khoản ODA vốn vay trong năm tài khóa 2016 cho Việt Nam trị giá khoảng 123 tỷ Yên (tương đương 1,05 tỷ USD) trong các lĩnh vực an ninh hàng hải, ứng phó với biến đổi khí hậu, thoát nước và xử lý nước thải.

Ngoài ra, Nhật Bản đang tích cực hỗ trợ Việt Nam phát triển công nghiệp trong khuôn khổ Chiến lược công nghiệp hóa của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt Nam - Nhật Bản đến năm 2020, tầm nhìn 2030.

Hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Nhật Bản có bước đột phá từ năm 2014. Hai bên đã ký kết Tầm nhìn trung và dài hạn trong hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Nhật Bản nhân chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào tháng 9/2015.

Đặc biệt, hợp tác dầu khí được xác định là một trong những ưu tiên lớn nhất trong hợp tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản. Các dự án hợp tác giữa Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) với các đối tác Nhật Bản trong các lĩnh vực từ thượng nguồn đến hạ nguồn và dịch vụ kỹ thuật, tài chính dầu khí hiện đang được hai bên quan tâm, tích cực triển khai hiệu quả. Trong quá trình hợp tác đầu tư tại Việt Nam, các đối tác Nhật Bản luôn thể hiện là các đối tác tin cậy, uy tín và tuân thủ luật pháp nước chủ nhà. Mặc dù trong hoàn cảnh kinh tế thế giới nói chung và Nhật Bản nói riêng có những khó khăn trong những năm qua nhưng các đối tác, các nhà đầu tư và các định chế tài chính Nhật Bản luôn dành sự hợp tác tốt đẹp cho ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam, đồng thời là các đối tác quan trọng của Tập đoàn.

 

Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn

Trong số các công ty dầu khí Nhật Bản hoạt động ở Việt Nam, JX NOEX có mặt kể từ năm 1992, ngay từ những ngày đầu triển khai dự án Lô 15-2, bồn trũng Cửu Long ngoài khơi Việt Nam. Trải qua 26 năm hoạt động và đạt được những thành quả tốt đẹp, Lô 15-2 đã vượt mốc sản lượng khai thác 200 triệu thùng dầu từ các mỏ Rạng Đông và Phương Đông.

Trong quá trình triển khai, Công ty dầu khí Nhật Việt (JVPC) với tư cách là Nhà điều hành luôn tìm kiếm những biện pháp đảm bảo và duy trì sản xuất ổn định, bền vững, cũng như đưa ra những sáng kiến để nâng cao hiệu quả của dự án. Một trong số các sáng kiến đó là đề án "Nâng cao hệ số thu hồi dầu khí (EOR) bằng phương pháp bơm ép khí hydrocarbon" mà JVPC đã và đang triển khai. Đây là giải pháp công nghệ áp dụng lần đầu tại Việt Nam, góp phần vào việc nâng cao hiệu quả đầu tư của các nhà thầu và tận thu tài nguyên của nước chủ nhà.

Idemitsu Kosan Co., Ltd có hoạt động cả thăm dò khai thác dầu khí và lọc hóa dầu, trong đó đặc biệt phải kể đến vai trò của Idemitsu trong việc xây dựng Nhà máy Lọc dầu Nghi sơn. Từ năm 2008, Idemitsu Kosan Co., Ltd và Kuwait Petrolium Europe B.V đã cùng với hai doanh nghiệp nữa thành lập liên doanh đầu tư Dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn. Công ty TNHH Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn được thành lập bởi sự góp vốn của các đơn vị: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (25,1% vốn), Kuwait Petroleum Europe B.V (35,1%), Idemitsui Kosan Co., Ltd (35,1%) và Công ty Hóa chất Mitsui (4,7%). Lọc hóa dầu Nghi Sơn sự kiến sẽ vận hành thương mại trong thời gian tới.

Petrovietnam hiện đang quản lý, điều hành phát triển ngành công nghiệp dầu khí và hóa dầu tại Việt Nam cũng như đang tham gia đầu tư một số dự án về dầu khí tại các quốc gia có tiềm năng về dầu khí trên thế giới. Mitsui là một công ty thương mại đầu tư toàn cầu hàng đầu, có hoạt động trên khắp thế giới trong lĩnh vực sản xuất, tiếp thị, kinh doanh hydrocacbon, LNG, phát triển các dự án hạ tầng trạm tiếp nhận LNG, phân phối khí, đường ống vận chuyển khí và phát điện.

Hiện nay, Petrovietnam và công ty liên kết của Mitsui là Mitsui Oil Exploration Co., Ltd. (MOECO) đang là đối tác trong dự án chuỗi giá trị khí Lô B, bao gồm phát triển các mỏ khí tại Lô B và 48/95 và Lô 52/97 ngoài khơi Tây Nam Việt Nam; một đường ống vận chuyển khí đến Cà Mau, Kiên Giang, Ô Môn và các nhà máy điện khí trong khu vực. Đây là dự án đầu tư có với tổng vốn đầu tư lên tới 1,27 tỷ USD. Dự kiến, đường ống dẫn khí thiên nhiên Lô B - Ô Môn sẽ vận chuyển khoảng 20,3 triệu m3 khí/ngày để cung cấp khí nguyên liệu cho hai nhà máy phát điện có tổng công suất 3.660 MW.

Teikoku, Sumitomo, Moeco, Jogmec là những nhà thầu có hoạt động dầu khí tích cực và thành công ở Việt Nam. Trung tâm Hợp tác Dầu mỏ Nhật Bản (JCCP) cùng với Công ty dầu mỏ JXE, Jcoal, Jogmec, Cosmo Oil và Idemitsu từ những năm 90 đã hỗ trợ và hợp tác đào tạo nhân lực, nghiên cứu từ khâu đầu đến khâu sau cho Petrovietnam. Trong hơn 25 năm qua, Petrovietnam đã mời khoảng hơn 150 chuyên gia của JCCP sang Việt Nam tổ chức các cuộc hội thảo kỹ thuật và JCCP đã tiếp nhận gần 2.000 cán bộ của Petrovietnam tham dự các khóa đào tại Nhật Bản.

Tokyo Gas đang trở thành đối tác quan trọng của Petrovietnam và PVGAS. Sau khi PVGAS và Tokyo Gas ký MOU hợp tác toàn diện trong việc phát triển chuỗi giá trị LNG tại Việt Nam từ năm 2012, năm 2016, PVGAS đã cùng Tokyo Gas thành lập Công ty liên doanh LNG Việt Nam để triển khai dự án LNG tại Việt Nam nhằm triển khai hoạt động kinh doanh trong chuỗi giá trị LNG bao gồm xuất nhập khẩu LNG, phân phối sản phẩm khí LNG, sở hữu và vận hành các kho cảng LNG, thiết bị tái hóa khí tại Việt Nam.

Có thể nói hợp tác với Nhật Bản bao trùm hầu hết các lĩnh vực của ngành năng lượng, bao gồm cả điện, than, khí. Các công ty Nhật bản là nhà thầu cung cấp thiết bị Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1, Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2, Nhà máy Điện khí Nhơn Trạch 1&2. Các ngân hàng Sumitomo Mitsui Trust Bank, MiZuho Bank, Ltd, JBIC, MUFG, SMBC, Tổ chức bảo hiểm tín dụng NEXI hiện cung cấp tín dụng cho các dự án điện, lọc hóa dầu của Petrovietnam.

Từ ngày 8 - 10/10/2018, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu Cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao Hợp tác Mekong - Nhật Bản lần thứ 10 tại Tokyo, Nhật Bản và thăm Nhật Bản với sự tháp tùng của Chủ tịch Tập đoàn Dầu khí Việt Nam Trần Sỹ Thanh. Chuyến thăm sẽ tạo ra những cơ hội mới cho doanh nghiệp hai nước, mang lại lợi ích thiết thực cho nền kinh tế hai quốc gia.

Nguyễn Ngọc Linh
Nguồn: https://petrovietnam.petrotimes.vn